มีลูกค้าถามอยู่เสมอว่า CZ กับ เพชรปลอม นั้นแตกต่างกันอย่างไร บางคนเข้าใจว่า CZ คือเพชรปลอม แต่บางคนก็เข้าใจว่า CZ เป็นเพชรสังเคราะห์ชนิดหนึ่งที่ทำเลียนแบบเพชร เพื่อให้ชัดเจนในประเด็นนี้ เราต้องมาพิจารณาคำว่า “ปลอม” กันก่อนนะคะ
ปลอม หมายถึง ทําให้เหมือนคนอื่นหรือสิ่งอื่น เพื่อให้หลงผิดว่าเป็นคนนั้นหรือสิ่งนั้น
ดังนั้น คำว่า “เพชรปลอม” จึงหมายถึง การนำ CZ หรืออัญมณีสีขาวใสที่ไม่ใช่เพชร มาหลอกขายว่าเป็นเพชรแท้ หรือตั้งใจให้ผู้ซื้อเข้าใจผิดว่าเป็น เพชรแท้ แบบนี้เราจะเรียก CZ นั้น หรืออัญมณีนั้นว่า เพชรปลอม
แต่ถ้าผู้ขายแจ้งให้ผู้ซื้อทราบตามสภาพความเป็นจริง ว่าพลอยดังกล่าวเป็น CZ หรือเป็นอัญมณีอื่นที่มีสีขาวใสคล้ายเพชร แบบนี้เราจะไม่เรียก CZ นั้น หรืออัญมณีนั้นว่า เพชรปลอม
เพชรปลอม หรือไม่ปลอม จึงขึ้นอยู่กับเจตนาของผู้ขายเป็นหลัก
หากผู้ขายบอกข้อมูลตามสภาพความเป็นจริง สิ่งนั้นก็ไม่ใช่ของปลอม
ทั้งนี้ตัว CZ ยังมีชื่อเรียกอีกหลายชื่อ ได้แก่ Cubic Zirconia (คิวบิกเซอร์โคเนีย) หรือ เพชรสังเคราะห์ หรือ เพชรสวิส หรือ เพชรรัสเซีย หรือ เพชรเบลเยียม หรือ เพชรโคลนนิ่ง เป็นต้น ซึ่งทั้งหมดนี้ล้วนเป็น CZ ทั้งสิ้น แต่ถูกเรียกชื่อแตกต่างกันตามเหตุผลทางการตลาด
การผลิต CZ จะใช้วิธีการตกผลึกรูปลูกบาศก์ของแร่เซอร์โคเนียมไดออกไซด์ (ZrO2) ที่ผ่านการสังเคราะห์จนได้ผลึกแร่สีขาวใส หรือไม่มีสี สามารถมองทะลุได้ด้วยตาเปล่า คิวบิกเซอร์โคเนีย (CZ) เป็นแร่ที่มีราคาค่อนข้างถูก จึงเป็นที่นิยมในการนำมาใช้แทนเพชรแท้ เพราะมีค่าความแข็ง ความขาว วาว ใส เปล่งประกาย ใกล้เคียงกับเพชรแท้มากที่สุด CZ จึงถูกใช้ในวงการอัญมณีและเครื่องประดับเชิงอุตสาหกรรม ตั้งแต่ปี 1976 เป็นต้นมา
หมายเหตุ : คิวบิกเซอร์โคเนีย (CZ) เป็นคนละประเภทกับ คิวบิกเซอร์โคเนียม (Zircon, เซอร์คอน) หรือที่คนไทยเรียกว่า “เพทาย” เนื่องจากชื่อแร่สังเคราะห์ทั้งสองประเภทนี้มีความคล้ายกัน คนจึงมักเข้าใจผิดว่าเป็นอัญมณีชนิดเดียวกัน
คุณสมบัติที่สำคัญของคิวบิกเซอร์โคเนีย (CZ) ที่แตกต่างจากเพชรแท้
– ความแข็ง : CZ มีค่าความแข็งเท่ากับ 8 โมห์ ส่วนเพชรแท้มีค่าความแข็งเท่ากับ 10 โมห์
– ความถ่วงจำเพาะ : CZ มีค่าความหนาแน่นประมาณ 1.7 เท่าของเพชรแท้
– ค่าดัชนีหักเหแสง : CZ มีค่าดัชนีหักเหของแสง 2.15 – 2.18 ส่วนเพชรแท้ มีค่าดัชนีหักเหของแสงเท่ากับ 2.42
– ค่าการกระจายตัว : CZ มีค่าการกระจายตัวสูงมากถึง 0.058 – 0.066 เท่า มากกว่าเพชรแท้ที่มีค่าการกระจายตัวอยู่ที่ 0.044 นั่นหมายความว่า CZ เล่นไฟวิบวับแวววาวมากกว่าเพชรแท้เสียอีก
– การเจียระไน : CZ ในรูปแบบก้อนอัญมณี สามารถเจียระไนขอบเหลี่ยมได้เรียบเนียนและหลากหลายแบบมากกว่าเพชรแท้
– สี : CZ มีได้หลายสี เพราะ CZ เป็นเพชรสังเคราะห์ เราสามารถเติมธาตุบางชนิดลงไปเพื่อทำให้ CZ มีสีได้ แต่ CZ ที่นิยมมากที่สุดคือ ขาวใสไร้สี ซึ่งจะดูคล้ายเพชรแท้มากที่สุด ส่วนเพชรแท้จากธรรมชาตินั้น มักมีประกายสีเหลืองหรือสีน้ำตาลเจือปน เพชรแท้ระดับ “D Color” ที่ใสไร้สี จัดว่าหาได้ยากมาก จึงมีราคาสูงลิบลิ่วตามไปด้วย
อัญมณีอื่นๆ ที่มีสีขาวใสคล้ายเพชร ได้แก่ คริสตัลสวารอฟสกี้, โทแพซสีขาว, แซฟไฟน์สีขาว, เพชรโมอีส เป็นต้น เวลาเลือกซื้อเพชร ผู้ซื้อควรสอบถามผู้ขายให้ชัดเจนว่า อัญมณีนั้นเป็นเพชรแท้ หรือ CZ หรืออัญมณีสีขาวใสชนิดอื่นใด หากผู้ขายบอกว่าเป็นเพชรแท้ คุณควรขอดูใบเซอร์ด้วยทุกครั้งนะคะ